Voor de één een vloek, voor de ander een zegen. Het speentje. Je hebt ze in alle soorten en maten en voor veel kindjes is het een belangrijk onderdeel bij het gaan slapen.
Allereerst: Waarom zou je je baby een speentje geven? Jonge baby’s hebben een hoge zuigbehoefte en dit is gelijk de reden waarom veel kindjes een speentjes hebben. Het speentje bevredigt niet alleen de zuigbehoefte, maar zuigen biedt ook troost. Dat zijn dus gelijk de twee meest belangrijke redenen. En wist je dat het hebben van een speentje ook het risico op wiegendood verminderd?
Geef je borstvoeding?
Dan wacht je bij voorkeur met het geven van een speentje tot de borstvoeding goed op gang is gekomen, dit om tepel-speen verwarring te voorkomen. Beiden vragen namelijk een andere zuigtechniek.
Zuigbehoefte en speen
En dan: dan komt die fase dat je baby het speentje nodig heeft om in slaap te vallen, maar hem ook honderd keer uitspuugt. En doordat jouw kleine spruit nog niet vaardig genoeg is om zijn speentje zelf te pakken en in zijn mondje te stoppen mag jij telkens heen en weer gaan lopen… Voor veel ouders een herkenbare en vermoeiende fase.
Vanaf 4 maanden neemt de zuigbehoefte meestal behoorlijk af en is het speentje dus eerder een gewenning dan een fysieke noodzaak. Je wil dus goed kijken naar wat jouw kleine laat zien en wat er achter het dopwerpen zit. Sommige kindjes spugen het speentje bewust uit als ze eenmaal slapen (of ‘verliezen’ hem) en slapen prima verder. En ook als ze tussendoor lichtjes wakker worden slapen ze gewoon door, of je hoeft slechts 1 of 2 keer in de nacht het speentje terug te stoppen. Dat is prima en heel normaal gedrag voor jonge baby’s.
Speentje als stoorzender
Maar wat als je niet slechts 1 of 2 keer terug hoeft, maar elk half uur?? Dan kan het speentje juist het slapen verstoren. Het speentje is dan eerder een stoorzender dan een hulpmiddel. Jouw kindje is dan zo gewend om het speentje te hebben als slaapassociatie, dat hij ook als hij maar even heel lichtjes wakker wordt, bijv. tussen 2 slaapcycli door, of bij de overgang van een lichte naar diepe slaap en vice versa continu het speentje nodig heeft. En hiermee dus zijn eigen slaap verstoord, hij komt immers niet een diepe slaap.
Wat is een goed moment om te stoppen met het speentje?
Heb jij een kampioen dopwerpen in huis en is hij tussen de 4 en 9 maanden? Dan kan het maar zo zijn dat hij uiteindelijk beter af is zonder speen en een stuk beter gaat slapen! Maar hoe pak je dit dan aan? Er zijn kort gezegd 2 opties:
Optie 1: Je trekt het speentje bij het in slaap vallen steeds ietsjes eerder uit zijn mond, totdat hij hem uiteindelijk niet meer nodig heeft. Dit vergt vaak veel geduld en dit werkt ook alleen als jouw baby niet wakker wordt van jouw aanwezigheid. Dit is overigens wel een hele liefdevolle methode. Deze methode mag je ook al op een jongere leeftijd toepassen.
Optie 2: cold turkey stoppen met de speen. Dus je neemt van de een op de andere dag de speen af. Dit zorgt vaak voor iets meer protest, maar mijn ervaring is dat dit zeker bij kindjes die hem toch al heel vaak uitspugen vaak verbazingwekkend snel effect heeft en het huilen heel erg meevalt. De meeste kindjes zijn hem na 1 of 2 dagen al vergeten. Natuurlijk mag je hem zoveel troosten als nodig is, of gewoon lekker naast hem blijven zitten. Hij moet immers iets nieuws leren (slapen zonder speentje) en daar mag jij hem mee helpen. Evt. kan je er ook voor kiezen om in die fase je kleine tijdelijk te laten slapen op een plek waar hij hem sowieso al minder nodig had, zoals de wandelwagen, draagzak of de auto.
Sowieso is het niet verkeerd om het speentje op jonge leeftijd alweer af te leren. Te lang spenen heeft namelijk ook invloed op de ontwikkeling van de mond. Normaliter ligt de tong hoog in de mond, tegen het gehemelte aan. Hierdoor wordt het gehemelte goed gevormd. Bij een speentje ligt de tong juist laag in de mond.
Wil jij het speentje nog niet afleren?
Dan zit er niks anders op dan heen en weer blijven lopen ;-). Maar als je kindje ouder is dan 6 maanden, dan kan je hem leren het speentje zelf te pakken en weer in zijn mondje te stoppen. Je geeft het speentje in zijn handje en die begeleid je naar zijn mondje. Zodat hij leert om het speentje zelf in zijn mondje te stoppen. Vanaf 3-4 maanden komt de oog-hand coördinatie langzaam op gang, maar zijn motorische vaardigheden zijn nog onvoldoende om het speentje zelf terug te stoppen in zijn mondje. Vanaf 6 maanden is die motoriek al een stuk gerichter en vanaf 8 à 9 maanden zou hij het echt wel helemaal zelf moeten kunnen, ook ’s nachts. Wist je trouwens dat je er ook speciale glow-in-the-dark speentjes zijn? Die zijn ’s nachts makkelijker terug te vinden in bed! Ook is het handig om meerdere speentjes in bed te leggen zodat de kans op raak grijpen groter wordt. Sommige ouders vinden het fijn om een doekje aan het speentje te bevestigen zodat hij makkelijker te vinden is, maar let dan wel goed op de veiligheid! Alles wat je extra toevoegt kan namelijk een risico vormen.
Speen is geen mopperstopper
Wat ik je wel wil aanraden is om het speentje alleen te gebruiken bij het slapen. Het is echt niet nodig dat jouw kindje de hele dag met zijn speentje rondloopt. Dit belemmert namelijk niet alleen de ontwikkeling van de mond-motoriek, maar ook de spraak-taal ontwikkeling en de ontwikkeling van het gebit. En sommige kindjes worden zo rustig van het sabbelen op de speen dat het ook de motorische ontwikkeling vertraagd.
Stoppen op peuterleeftijd
Vanaf 9 à 12 maanden zien we dat kindjes veel meer gehecht raken aan het speentje. Daarom is het vanaf dan ook veel lastiger om het speentje af te leren. Dus bij voorkeur doe je dit voor de 9 maanden. En zo niet: dan wacht je het beste totdat jouw kindje een peuter is.
Peuters snappen vaak veel meer en je kan ze ook dingen uitleggen. Er zijn dan verschillende manieren om het speentje af te leren. Zo zijn er verschillende boekjes over het stoppen met foppen. Dit kan heel helpend zijn. Maar soms wordt een speentje ook ‘wegegeven’ aan een baby in de omgeving, meegegeven aan Sinterklaas of de Kerstman, opgestuurd naar iemand etc. Peuters hebben een grote fantasiewereld en hier kan je heel dankbaar gebruik van maken. Ook willen ze graag ‘groot’ zijn. Dus ook daar kan je heel goed inspelen. Verder kan je er nog voor kiezen om bijv. eerst overdag te stoppen met de speen en als dat goed gaat het speentje ook in de nacht weg te nemen. Maar ook in 1 keer stoppen bij alle slaapjes is een prima optie.
Bij mij heeft alleen mijn oudste dochter een speentje gehad. Toen zij een peuter was begon zij erop te kauwen en gingen ze steeds sneller stuk. Wij hebben haar toen wijs gemaakt dat ze inmiddels te oud was en je alleen maar speentjes mocht kopen voor kindjes tot een bepaalde leeftijd. Dus uitgelegd: als je speentje stuk gaat: dan moet hij in de prullenbak en we mogen geen nieuwe meer kopen. Ze had er 5, maar eigenlijk waren we binnen 2 dagen van alle 5 de speentjes af. Ze ging ze bewust kapot bijten, haha. Ze heeft er bij haar middagslaapje nog om gevraagd, maar is uiteindelijk toch gaan slapen en ’s avonds was het al geen issue meer. Dit was op vakantie, dus spannend was het wel, maar gelukkig ging het heel goed. En dat reserve-speentje wat we mee hadden genomen is nog maanden ongezien in het dashboard kastje van de auto blijven liggen!
Nu zeg ik niet dat het bij iedereen zo snel gaat, maar het helpt wel als je je peuter meeneemt in het proces en ze niet onverwachts zomaar afneemt.
Heel veel succes! En mocht je toch nog vragen hebben; mail me gerust! Ik denk graag met je mee.
Liefs Agnes